Cruciale hindernissen bij Finance Transformation overwinnen: een gids voor CFO’s en finance teams

Voor CFO’s en finance teams biedt deze finance transformatie zowel kansen als grote uitdagingen. Verouderde systemen en inefficiënte processen zijn hindernissen die de vooruitgang kunnen vertragen. In dit artikel gaan we dieper in op zeven veelvoorkomende uitdagingen waar organisaties tegenaan kunnen lopen tijdens finance transformation en geven we praktische tips om deze aan te pakken. Daarnaast bekijken we hoe het oplossen van deze obstakels ook bijdraagt aan een betere ESG-positionering en duurzame finance functie, waardoor finance teams een nog meer waardevolle strategische partner worden.

1. Mensen: een toekomstgerichte workforce opbouwen

Een groot struikelblok in finance transformation is het tekort aan digitale vaardigheden, vooral op het vlak van AI, data-analyse en digitale platformen. Automatisering neemt steeds meer transactionele taken over, waardoor finance functies evolueren naar een meer analytische en strategische rol. Cruciale vaardigheden voor de toekomst zijn onder andere:

• ESG-expertise zoals koolstofboekhouding en transitieplanning, die essentieel worden naarmate duurzaamheid sterker wordt geïntegreerd in de financiële strategie.
• Data-geletterdheid, prompt engineering en kritisch denken over algoritmische resultaten: deze vaardigheden zullen essentieel zijn voor nieuwe functies zoals financiële datawetenschappers of financiële ingenieurs, waarbij het vermogen om gegevens te interpreteren en in twijfel te trekken van cruciaal belang is.
• Soft skills zoals storytelling en besluitvorming blijven even belangrijk. AI kan wel voorspellen en assisteren, maar menselijk inzicht blijft - vooralsnog - onmisbaar. De capaciteit om weloverwogen beslissingen te nemen en complexe gegevens effectief te communiceren zal van onschatbare waarde zijn.

Tegelijkertijd versnelt de verandering binnen de financiële sector, gedreven door snel evoluerende technologieën, veranderende regelgeving en volatiele markten. Veel finance professionals aarzelen echter om verandering te omarmen, vaak door perfectionisme of de drang om controle over bestaande processen te behouden.

Actiepunt: investeer in upskilling
CFO’s zouden regelmatige sessies moeten organiseren om het finance team inzicht te geven in de noodzaak van deze veranderingen. Het is daarnaast nuttig om iemand binnen finance of HR aan te stellen die nieuwe vaardigheden monitort, zodat het team voorbereid blijft op de toekomst. Het herdefiniëren van rollen in lijn met strategische doelstellingen en marktvraag biedt extra duidelijkheid.

Doorlopende opleidingsprogramma’s in data-analyse, AI en koolstofboekhouding zullen de concurrentiekracht van het team versterken. Daarnaast kunnen challenge-sessies met andere afdelingen helpen om de toegevoegde waarde van finance beter te demonstreren en de samenwerking te verbeteren.

2. Systemen: verouderde technologie en incompatibiliteit

Een andere hindernis binnen finance transformation is het omgaan met ongestructureerde, verouderde of gefragmenteerde data. Dit kan besluitvorming bemoeilijken en het risico op beveiligingslekken vergroten. Wanneer systemen niet goed met elkaar integreren, wordt het steeds lastiger om accurate en veilige data binnen de organisatie te waarborgen.

Actiepunt: integreer AI & automatisering in de dagelijkse werkzaamheden
Om dit aan te pakken, moet je investeren in een solide kernsysteem dat naadloos integreert met satellietbedrijfstoepassingen, zodat nieuwe technologieën geïmplementeerd kunnen worden zonder het hele systeem te reviseren. Versterk cybersecurity met end-to-end encryptie, multi-factor authenticatie en regelmatige audits. Samenwerking met juridische en compliance-teams is essentieel om een veilige omgang met data te garanderen.

Het opzetten van een proof of concept (PoC) voor AI kan helpen bij datamigratie, foutafhandeling en procesautomatisering. Zorg daarnaast voor grondige tests, duidelijke regelgeving en continue monitoring om controle te houden over geautomatiseerde processen.

3. Data: datamanagement en nauwkeurigheid

Een fundamentele uitdaging binnen finance transformation is het gebrek aan vertrouwen in de datakwaliteit. Dit komt vaak door gebrekkige datamodellen, onvoldoende eigenaarschap en een gebrek aan toezicht. Dit kan leiden tot inconsistenties, en wanneer AI wordt ingezet, wordt het ‘garbage in, garbage out’- of GIGO-effect alleen maar versterkt. Door incorrecte data aan die systemen te voeden, krijg je een sneeuwbaleffect aan incorrecte resultaten.

Actiepunt: implementeer een databeheerstructuur en investeer in datamaturiteit
Om dit te verhelpen, moet je investeren in een gecentraliseerd data governance framework met duidelijke standaarden voor het verzamelen, formatteren, valideren en integreren van data. Wijs data stewards aan om ownership te garanderen en implementeer regelmatige trainingsprogramma’s om de data-awareness binnen het team te verhogen.

Automatiseer controles op dubbele waarden, ontbrekende data en uitschieters. Valideer data voortdurend met betrouwbare bronnen en zorg voor transparantie zodat alle stakeholders toegang hebben tot correcte informatie. Gebruik moderne rapporteringstools die realtime verwerking, versiebeheer en eenvoudige samenwerking mogelijk maken, en update ze regelmatig.

4. Processen: mentale ruimte vrijmaken om kansen te grijpen

Finance teams staan onder constante druk met een steeds breder takenpakket, zoals financieel en niet-financieel performancemanagement en het naleven van steeds complexere regelgeving. De groeiende complexiteit van de markt, gecombineerd met snel evoluerende technologie, maakt het uitdagender om efficiënt te blijven werken. Daarnaast wordt AI vaak gezien als een ‘black box’ die extra controles en reconciliaties vereist, wat de werklast en risico's vergroot.

Actiepunt: implementeer Smart Close-technieken en procesautomatisering
Verbeter de productiviteit door repetitieve taken te automatiseren of aan te pakken via AI. Pas smart close-technieken toe om de afsluitperiode te verkorten en meer tijd vrij te maken voor analyse. Anticipeer op behoeften in de hele keten en stimuleer een grotere betrokkenheid van het bedrijf bij financiële cijfers. Pas principes van continu beheer toe en gebruik proxy's en schattingen om sneller beslissingen te nemen. Automatiseer scenarioplanning en prestatiestresstests om efficiënt met onzekerheid om te gaan.

5. Crisisimpact: van verstoringen naar winstgevendheid

Crisissen kunnen de winstgevendheid ernstig verstoren door onvoorspelbare inkomstenstromen, vertraagde betalingen en veranderende vraagpatronen, wat allemaal het beheer van de cashflow bemoeilijkt. Onvoorziene uitgaven, zoals nieuwe rapportagevereisten, extra personeelskosten of bijkomende heffingen, kunnen de winstmarges verder onder druk zetten. In veel gevallen dwingen crisissen bedrijven om nieuwe bedrijfsmodellen te verkennen, bijvoorbeeld door over te schakelen naar digitale kanalen, het aanbod aan te passen of nieuwe markten te betreden. Het bedrijfslandschap evolueert voortdurend, met nieuwe spelers, technologieën, regelgeving en marktvereisten die bepalen hoe organisaties moeten reageren.

Actiepunt: verbeter forecasting en diversifieer financiering

Om deze uitdagingen aan te pakken, is het cruciaal om de forecasting te verbeteren en liquiditeit nauwgezet te monitoren om cashflowproblemen onder controle te houden. Diversifieer financieringsbronnen om risico’s te spreiden en de stabiliteit te versterken. Voer strategieën in om de inning van openstaande vorderingen te verbeteren en inkomstenverlies tot een minimum te beperken.

Pas je aan aan innovatie door samenwerking te omarmen, naleving van regelgeving te garanderen en cybersecurity te prioriteren. Investeer in de vaardigheden van je team, bijvoorbeeld in mobiele applicaties en AI-gestuurde klantenservices, om beter in te spelen op veranderende marktbehoeften.

6. Governance: de CFO als strategische finance business partner

De moderne CFO staat voor de uitdaging om snel te transformeren van een traditionele financiële rol naar een strategische businesspartner. Dit gaat verder dan het analyseren van cijfers; het vereist het vertalen van complexe financiële data naar heldere, bruikbare inzichten die de besluitvorming ondersteunen.

Actiepunt: aligneer finance en strategie voor groei en veerkracht

Om dit te realiseren, moet er een duidelijke visie en missie voor de financefunctie zijn die aansluit bij de bedrijfsdoelstellingen. Dit geeft het team een gevoel van richting en betrokkenheid. Breng de bedrijfsstrategie tot leven via regelmatige, interactieve communicatie met de verschillende afdelingen. Focus niet enkel op kostenreductie, maar ook op innovatie, klanttevredenheid, omzetgroei en kwaliteitsverbetering, met een evenwicht tussen duurzaamheid, groei en verantwoord ondernemen.

CFO’s moeten daarnaast technologie optimaal benutten voor inzichten, sterke risicobeheerpraktijken ontwikkelen en veerkracht behouden om zich snel aan te passen aan veranderingen.

7. Boekhouding & rapportering: interne silo’s doorbreken

De traditionele scheiding tussen boekhouding, rapportering en financiële controle, net als de kloof zelf tussen finance en de business, creëert interne silo’s. Dit kan leiden tot beperkte samenwerking, niet op elkaar afgestemde prioriteiten en communicatieproblemen. Hoewel shared services en nearshoring efficiëntie kunnen verhogen, verzwakken ze vaak de band met lokale teams, waardoor waardevolle inzichten verloren kunnen gaan. Sterkere samenwerking is essentieel om deze kloven te dichten en de algemene effectiviteit te verbeteren.

Actiepunt: werk aan een samenhangend en collaboratief finance team

Definieer een duidelijke visie en missie voor de financefunctie en stimuleer een ‘One Team’-mentaliteit om de samenwerking te versterken. Gebruik gedeelde tools en dashboards om teams te laten werken met real-time data en inconsistenties tussen verschillende versies te elimineren. Organiseer pre-closing meetings om alle afdelingen voorafgaand aan de maandafsluiting op één lijn te brengen en bedrijfsimpact, trends en wijzigingen te bespreken.

Zet een hybride financefunctie op die cross-functionele samenwerking rond belangrijke onderwerpen stimuleert en introduceer challenge-sessies en data storytelling om via performance reviews het bedrijfsinzicht te vergroten. Tot slot kunnen jobrotatie en traineeships helpen om expertise te verbreden en teamwork binnen finance te versterken.

Conclusie

Finance transformatie brengt tal van uitdagingen met zich mee, maar elke uitdaging biedt ook een kans om de operationele efficiëntie te verbeteren, de naleving van regelgeving te versterken en meer waarde te leveren aan de organisatie. Door te focussen op de zeven belangrijkste obstakels – vaardigheden & mindset, systeemintegratie, datakwaliteit, brandjes blussen, de evoluerende rol van finance, crisisimpact en gescheiden structuren – en de voorgestelde concrete stappen te implementeren, kunnen CFO’s en finance teams betekenisvolle veranderingen doorvoeren.

De toekomst van finance is autonoom, datagedreven en steeds meer collaboratief. Met de juiste strategieën kunnen finance teams een voortrekkersrol spelen in digitale transformatie en zo efficiëntie, wendbaarheid en langetermijnwaarde stimuleren.